OPOWIADANIA KULTURALNE

Bycie starym pingwinem nie jest łatwe. To znaczy nie jest łatwo dożyć wieku starego pingwina. Wszystko zaczyna się, jak mawiali starożytni Rzymianie, ab ovo. Siedząc w jaju ma się niewielki wpływ na otaczającą nas rzeczywistość. Właściwie tylko przeczuwa się istnienie czegoś, co istnieje poza skorupą. Ta nabyta przed wykluciem się transcendencja, może stać się przyczyną wielu nieszczęść w brutalnie realnym świecie, rozciągającym się poza jajem. Właściwie to chyba jest pewien błąd matki natury. Jeśli bowiem młody pingwin nabierze zaufania do otoczenia, które nie uszkodziło przedwcześnie kruchej wapiennej skorupki, to w naiwności swojej jest narażony na twarde starcia z lodem, zmrożonym śniegiem czy wystającymi tu i ówdzie poszarpanymi skałami - tak w końcu wygląda ziemia, na którą trafiamy wprost ze złudnie bezpiecznego zamknięcia. Jeśli oczywiście trafiamy.

Nasze kobiety znoszą najczęściej dwa, czasami trzy jaja. Nietrudno zgadnąć dlaczego. Zwiększa to po prostu szansę na przetrwanie gatunku; jedno jajo zwykle bywa spisane na straty. Szczęśliwcy, którym udało się znaleźć we właściwym jaju, często zachowują się jak przysłowiowy co drugi głupi. Szczęście jednak nie trwa wiecznie i wielu bardzo szybko się o tym przekonuje. 

Pozytywnym doświadczeniem wyniesionym z jaja jest nawyk nieruchomości, kiedy bowiem już się zgodnie z zasadą pięćdziesięcio procentowego prawdopodobieństwa wykluło, najlepiej siedzieć w miejscu i nawet nie myśleć o jakichś dalszych eskapadach. Do naszych rodziców należy niewielka kupka kamieni, a podobnych rodziców i takich samych kupek dookoła jest zwykle parę tysięcy. Jeśli jakiś maluch, zadufany w pozory bezpieczeństwa i własne szczęście, wybierze się nieostrożnie na dłuższy spacer, jego powrót do domu przypomina błądzenie pijanego mieszkańca nowego czynszowego osiedla. W porównaniu z losem takiego zabłąkanego pingwiniego małolata dzieje brzydkiego kaczątka są zdecydowanie mniej przerażające. Matka natura tym razem jednak pomyślała i dała nam niezbyt nadające się do chodzenia nogi. Najwygodniej i najbezpieczniej więc usiąść na własnym, słabo wykształconym ogonie i siedzieć. 

Młodość ma jednak swoje prawa, prędzej czy później coś każe nam się ruszyć z miejsca i nie jest to tylko głód. W końcu trudno całe życie przesiedzieć na dupie, zwłaszcza, że w naszych warunkach bytowych może ona przymarznąć do podłoża. 

Wielkim i niezapomnianym przeżyciem każdego z nas jest odkrycie oceanu. Przypomina on ogromne jajo pozbawione skorupy i to skojarzenie też często bywa przyczyną zguby. W wodzie jest rzeczywiście bosko i ciepło. Ląd jest twardy, nierówny i rzadko temperatura bywa na nim powyżej zera, upałów rzędu 5 czy 6 stopni Celsjusza, jakie zdarzają się w morzu, właściwie nie ma nigdy. Pożywienia też mamy tam pod dostatkiem i właściwie wszystko byłoby fajnie, gdyby nie to, że niedoświadczonych młodzieńców ciągnie na szerokie wody i chociaż nie czytałem o Robinsonach dryfujących na bezpingwinich krach, to sądzę, że wielu takich gdzieś tam pływa.

Z wodą, a właściwie z wejściem do wody, wiąże się też niemałe niebezpieczeństwo. Kiedy byłem młody, zastanawiałem się często, dlaczego w naszych grupowych wędrówkach stare pingwiny trzymają się na końcu stada. Byłem dobrze wychowany i nauczono mnie puszczać starszych przodem, ale oni zawsze z pobłażliwym uśmiechem wysuwali nas młodych na czoło. Byłem jednak dość bystry, a poza tym słabo chodziłem i to mnie uratowało, zresztą nie pierwszy raz. Szybko zorientowałem się, że kiedy dochodzimy na skraj wysokiego brzegu, staruchy niby żartem zaczynają nas popychać, aż jakiś rwący się do przodu kretyn spadnie wreszcie do wody. Jeśli było tam akurat głęboko i nie kryły się ostre skały, albo niewidoczne części góry lodowej, było dużo śmiechu i zabawy. Jeśli jednak woda była akurat płytka lub coś twardego chowało się pod jej powierzchnią, szliśmy dalej i cała historia powtarzała się od początku w innym miejscu. Straciłem w ten sposób wielu kolegów; rozbrykanych rówieśników, mających zbyt duże zaufanie do życia i dorosłych. Zasadą starych pingwinów było trzymać się z tyłu, kto tego nie pojął, nie miał szans na dożycie sędziwego wieku. Jak mówiłem byłem dość bystry i mówiono nawet o mnie stary-malutki.  Miałem właściwie pewne opory wobec tego popychania naiwniaków, ale w końcu takie jest życie. Poza tym czasami dokuczali mi z powodu mojej ślamazarności i nieporadnego chodu. 

Właściwie jeśli się przeżyje pisklęce lata i pierwsze porywy młodości, można trochę pożyć. Niektórzy z nas kończą co prawda jako futra z nurków, czasami zabłąka się w nasze okolice jakieś stado orek, ale wypadki chodzą przecież także po ludziach. Ludzi nie bałem się tak bardzo. Nie należałem do urodziwych, wcześnie zacząłem łysieć, z orkami to albo rybka, albo pipka. No, po prostu miałem szczęście.

Ożeniłem się bez problemów. Szpanujący przystojniacy leżeli w większości roztrzaskani pod wysokimi brzegami, albo płynęli w nieznane na swoich krach. Pięknisie osiągali w świecie ludzi zawrotne ceny, niestety, dla nich była to musztarda po obiedzie, może lepiej powiedzieć - skórka za wyprawkę. Moja żona to też właściwie nic specjalnego, ale za to zestarzeliśmy się razem. 

Zostać starym pingwinem, to jednak jest jakiś życiowy sukces. Może moje życie nie było tak fascynujące jak marzy się czasem pingwiniej młodzieży, ale przecież nie można mieć wszystkiego. Mam swoje wspomnienia, kupkę kamieni, żona nadal jeszcze znosi jajka. Dzieci są zwykle podobne do nas. Sporo ich osiedliło się w sąsiedztwie. Stanowimy razem coś w rodzaju tutejszej klasy średniej. Nie sądzę, żeby groziło nam wyginięcie. Zastanawiamy się z żoną, czy przed całkowitym zniedołężnieniem nie dać się złapać do jakiegoś przyzwoitego ogrodu zoologicznego. Póki jednak co, trzymamy się nieźle. Ostatnio odczułem do natury wdzięczność za to, że nie dała mi prawdziwych skrzydeł. Kto wie jakie problemy mogłyby z tego wyniknąć?

Kiedy dzielny podróżnik i odkrywca Jan Saracen Dzięcielina dopływał do białych brzegów Antarktydy, jeden z okrętowych majtków wskazał mu, odcinające się od śniegu i lodu, czarne sylwetki pingwinów. Ptaki widoczne były z daleka, musiały więc być duże i Jan Saracen przypuszczał, że należą do gatunku pingwinów cesarskich, dość w tym konkretnym przypadku wyrośniętych. Statek płynął bardzo powoli, z trudem przedzierając się przez ściskające go ze wszystkich stron lodowe kry. Sylwetki pingwinów zdawały się nie przybliżać i podróżnik z pewną niecierpliwością czekał, tak na potwierdzenie swoich przypuszczeń, jak i na dotknięcie własną stopą tajemniczego, pustynnego i bezludnego szóstego kontynentu. 

Jan Saracen Dzięcielina nie miał szczęścia urodzić się w czasach Krzysztofa Kolumba czy choćby Jamesa Cooka i szczerze bolał nad tym, że nie będzie mu dane odkryć czegoś, co zapełniłoby białe plamy na mapie świata. Z owymi białymi plamami wiązał się poniekąd fakt, że Jan Saracen został podróżnikiem. Otóż jako dziecko otrzymał w imieninowym prezencie mapę, na której owych białych plam było sporo. Jako chłopiec inteligentny domyślił się, że owe puste miejsca muszą przedstawiać nie odkryte jeszcze kraje i lądy. Rozpaliło to jego bujną wyobraźnię i wiele czasu spędzał odtąd na marzeniach o tych nieznanych nikomu obszarach, widząc siebie jak przemierza je pierwszą cywilizowaną stopą. Wtedy to właśnie postanowił zostać podróżnikiem i odkrywcą i nie zmieniło tego postanowienia nawet pierwsze, dość bolesne odkrycie, poczynione w starszych klasach szkoły podstawowej - że białe plamy na jego mapie były efektem brakoróbstwa, niedopatrzenia drukarza czy wadliwego funkcjonowania maszyny.

Antarktyda przedstawiana w atlasach i na globusach jako biała przestrzeń, istniała nadal w jego podświadomości niby terra incognita, choć oczywiście na płaszczyźnie świadomej nie miał wielkiej nadziei na znalezienie tam czegoś, czego by już ktoś przed nim nie odkrył. Jako ukryty fantasta liczył po cichu na to, że może jeszcze kiedyś w życiu postawi jako pierwszy nogę na nieznanej planecie, ale stan współczesnej techniki i jakby ostatnio mniejsze wśród obywateli Ziemi zainteresowanie innymi światami, bezlitośnie obdzierały go ze złudzeń. Chcąc nie chcąc, musiał podążać ścieżkami wydeptanymi przez innych i nie pocieszało go, że ślady Amundsena czy Scotta przysypał na Antarktydzie już niejeden śnieg. Mając jednak niepoprawną naturę ciekawego świata dziecka, potrafił się cieszyć jedynie tym, że oto właśnie jest tam, gdzie go przedtem nie było i sam dla siebie odkrywał coraz to nowe Ameryki. 

Tymczasem pingwiny nadal były widoczne tylko w zarysach, a zamarznięte szkło lunety nie pozwalało, choćby pozornie, przybliżyć ich pełnego wizerunku. Od pewnego czasu Jan Saracen Dzięcielina odnosił wrażenie, że przez trzask, łamiącej się pod naporem stalowego okrętu, kry, dobiegają go dźwięki jakiejś melodii. Początkowo skłonny był sądzić, że mu się wydaje, albo, że to spowodowana pustką oceanu i kontynentu dźwiękowa fatamorgana, ale dźwięki nie ustawały i z szybkością sunącego jak stalowy żółw statku, stawały się jakby głośniejsze. Może to mi w duszy gra ? - Zastanowił się Jan Saracen, lecz mimo romantycznego usposobienia nie miewał jednak dotąd podobnych omamów. Muzyka dobiegała jakby z Antarktydy i w pewnym momencie podróżnik rozpoznał  nawet fragmenty "Pieśni nad pieśniami" Giovanniego Pierluigiego Palestriny ; Jan Saracen Dzięcielina bywał w wolnych chwilach melomanem, stąd dorobek twórcy polifonicznego stylu wokalnego a cappella nie był mu obcy. 

Kiedy śpiew stawał się coraz wyraźniejszy, podróżnik skłonny był jeszcze sądzić, że to któryś z marynarzy nastawił radio, ale to nie było jednak to. Załoga zresztą też zaczęła zaciekawiona nadstawiać uszu i gromadzić się na pokładzie. Jakiś zabobonny wilk morski obracał się co jakiś czas za siebie i pluł przez lewe ramię, tak, że Jan Saracen musiał się nieco przesunąć i w ten sposób znalazł się obok pierwszego oficera.

- Co pan o tym sądzi? - zapytał podróżnika zaintrygowany matros. Jan Saracen nie umiał znaleźć odpowiedzi. Pozostawało czekać, aż statek przybliży się do lądu i mieć nadzieję, że wtedy się wszystko wyjaśni. Tak też się stało. Otóż gdy ziemia była już na tyle blisko, że można było dokładnie zobaczyć pingwiny, okazały się one ustawionym w kilku rzędach chórem męskim, którego członkowie ubrani w nienagannie skrojone czarne fraki rzeczywiście śpiewali, to właśnie, co wcześniej rozpoznał podróżnik - Tota pulchra es, amica mea, et macula non est in te - rozlegało się w białej, śnieżnej przestrzeni. Jan Saracen Dzięcielina zaskoczony był tym, co widział i słyszał, w tym samym stopniu, co załoga okrętu.

- Co oni śpiewają? - zapytał Pierwszy.

- Cała piękna jesteś kochanko moja... - zaczął tłumaczyć podróżnik.

Statek w końcu przybił do brzegu. Jan Saracen pobiegł, ślizgając się po lodzie i potykając o lodowe bryły, w stronę śpiewających mężczyzn. Właśnie skończyli.

- Panowie - zaczął zdyszany podróżnik i nie bardzo wiedział o co właściwie pytać. Co tu robią? Skąd się wzięli? Dlaczego akurat tu? Stanął przed dyrygentem z otwartymi ustami i niemą ciekawością w oczach.

- A co? - puścił do niego oko dyrygent - robimy wrażenie?!

Napisy naskalne, odnajdowane na obszarach zamieszkiwanych kiedyś przez nie do końca zbadaną przez archeologów i historyków kulturę, intrygowały tych i innych uczonych. Wiadomo było, że cywilizacja była dość zaawansowana, zostawiła po sobie wiele nawet dziś budzących podziw budowli, a sądząc z niektórych śladów, liczba ludności, posiadającej w niej jakie takie wykształcenie, była całkiem pokaźna. Niestety, pismo owych ludzi stanowiło dla współczesnych zagadkę zupełnie niemożliwą do rozszyfrowania.

Jak to czasami się zdarza w sukurs badaczom przyszedł przypadek, nieco podobny do tego, jakim było odnalezienie tzw. kamienia z Rozety. W jakiś czas później, po żmudnych badaniach porównawczych, odczytano pierwszy z dużych napisów. Z pewnym zażenowaniem młody językoznawca przedstawił jego treść głośno na sympozjum poświęconym owej mało znanej kulturze. Napis głosił, że - faraon jest świnia. 

Próbowano początkowo wiązać to z kultem tego zwierzęcia, rzekomo mającym panować w badanej cywilizacji, ale następny z odcyfrowanych napisów sugerował, że rację mieli ci, którzy nie szukali w pierwszym przypadku jakichś wysublimowanych interpretacji. Drugi napis bowiem brzmiał - faraon łże jak pies. Znaleźli się jeszcze tacy, którzy próbowali bronić tezy, że zwierzęta jednak miały w owej kulturze jakieś specjalne znaczenie, ale treść kilku następnych napisów, której nie podano do publicznej wiadomości z uwagi na ich niecenzuralność, zamknęła im usta. Stało się jasne, że faraon nie był lubiany przez swoich poddanych, a co do kultu zwierząt, właściwie nic na takowy nie wskazywało. 

Uczeni opublikowali pracę o prawdopodobnych zamieszkach, które w czasie powstawania owych napisów miały miejsce i na pewien czas sprawa ucichła. W ciągu prowadzonych jednak nadal prac wykopaliskowych, natrafiono na kilka jaskiń również pokrytych napisami. Odżyły nadzieje, że  świat nauki znajdzie się w posiadaniu większej ilości informacji o ludziach z tej zamierzchłej epoki. Jako, że nabrano już pewnej wprawy w tłumaczeniu dawnego alfabetu, treść napisów dość szybko stała się ogólnie dostępna. Naukowcy jednak i tym razem odczuli pewne rozczarowanie. Bo co właściwie mogło być ciekawego w tekstach typu - siedzę tu od roku, żarcie jest podłe - albo - uważajcie na strażników - czy - jak stąd wyjdę, zabiję tę sukę. Części napisów nie upubliczniono z wyżej już wspomnianych powodów. Po zestawieniu jednak napisów pierwszych z drugimi, opublikowano następny tom historii badanej kultury, w którym twierdzono, że po stłumieniu rozruchów nastąpiły prześladowania i represje, a więźniów traktowano nie najlepiej. 

Kolejne odkrycie wniosło do świadomości ludzi współczesnych jeszcze mniej. Napisy z niewielkiej jaskini, właściwie jedynie charakteryzowały dość jednoznacznie jej przeznaczenie. Głosiły bowiem że - usiadłem na sraczu i po kołaczu - marne śniadanie to lekkie sranie - to co zrobię pod przymusem, w dal popłynie z papirusem - itp. Napisów nie nadających się do druku było tutaj wyjątkowo dużo, ale też nie rzuciły one więcej światła w mroki niewiedzy o żyjących w tamtych czasach ludziach. Sporadycznie znajdowano jeszcze rozrzucone w różnych miejscach teksty typu - Nefretete ma wielkie cyce - lub - Ramzes kocha Kleopatrę. 

Po jakimś czasie rozczarowani naukowcy ograniczyli swoje zainteresowania ową kulturą, zajmując się bardziej licującymi z naukową powagą sprawami. Można się zastanowić, co właściwie chcieli odkryć, jakich rewelacji się spodziewali ? W końcu dzisiaj też nikt przy zdrowych zmysłach nie będzie pisał na ścianach Litwo Ojczyzno moja, czy być albo nie być, trudno się spodziewać, że po nas zostaną w szaletach cytaty z Goethego czy fragmenty "Ziemi jałowej" Eliota. Podobno jeden z bardziej przewidujących profesorów systematycznie przepisuje na ścianę klozetu w jednej z szacownych akademii pełny tekst "Raju utraconego" Johna Miltona. To jednak wyjątek, inni nie myślą, jak to zwykle bywa, o potomnych.

W wyniku strajku suflerów kierownictwo teatru zostało zmuszone do wystawienia tego wieczoru pantomimy. Publiczność informowano o tym przed teatrem. Część zażądała zwrotu pieniędzy za bilety, część zdecydowała się obejrzeć zastępczy spektakl. Na scenie panowała niezwyczajna cisza, rozlegało się tylko klapanie stóp o deski. Widownia też była cichsza niż zwykle, nawet jakby mniej szeleściła papierkami od cukierków.

W kulisie siedziała naburmuszona tęga kobieta z opaską na rękawie. Patrzyła na niemych artystów ponurym wzrokiem. Nie potrzebowali jej podpowiedzi. Kto ich tam mógł sprawdzić, czy znali swoje role na pamięć ? Czuła, że odbierają jej w jakiś sposób siłę nacisku. Marzyły się jej pusta scena i widownia, a tu coś się jednak działo, a chociaż sala nie była pełna, to jednak zapełniona w dość znacznej części. Suflerka przeżywała lekką gorycz. Kiedy jeden z mimów potknął się, na jej twarzy pojawił się uśmieszek złośliwej satysfakcji. Nie była w gruncie rzeczy złym człowiekiem. Czuła się niedowartościowana materialnie i nie tylko. Kochając swój zawód, a także teatr, zdecydowała się na strajk po wyczerpaniu wszystkich innych możliwości uzyskania podwyżki. Westchnęła ciężko. Mogła przecież choćby źle podpowiadać, podsuwać zapominalskim teksty z innych sztuk, albo jakieś zwykłe głupoty, narażając aktorów na śmieszność, a przedstawienie na klapę. Nie zrobiłaby jednak niczego takiego z poczucia odpowiedzialności, szacunku dla sztuki, trochę też ze strachu przed utratą pracy. W każdym bądź razie mogła postarać się wymyślić coś dotkliwszego niż strajk, nie wiedziała co, ale gdyby się trochę pozastanawiała... Wolała jednak trzymać się swoich pracowniczych praw.

Tymczasem nie dostrzegała większych skutków swych działań. Dyrektor był zadowolony, że znalazł wyjście awaryjne, aktorzy pili w bufecie, widzowie obecni na sali bawili się raczej dobrze, mimowie mogli sobie dorobić i pokazać, co potrafią. Ta część publiczności, która zażądała zwrotu pieniędzy, sklęła nieco Bogu ducha winną bileterkę i na tych ludziach protest suflerki jakoś się odbił, ale w gruncie rzeczy bardziej by klęli, gdyby zobaczyli przedstawienie, na które przyszli. Suflerka na tyle długo pracowała w teatrze, żeby wiedzieć, iż odwołany z jej powodu spektakl był zwyczajną szmirą i właściwie może nawet lepiej, że się nie odbył.

Tak naprawdę więc właściwie nikt nic nie tracił, a niektórzy nawet zyskiwali. Czy w takiej sytuacji mogła się spodziewać strajkowego zwycięstwa ? Kobieta popadała powoli w stan naturalnego pokrzywdzenia, rozżalenia na dyrekcję, innych pracowników i związki zawodowe. Rozczuliła się nad sobą i swoim losem, samotna w swej beznadziejnej walce, jak zwykle niewidzialna i niesłyszalna dla nikogo, poza tym oczywiście, który właśnie potrzebował jej podpowiedzi. Teraz nawet i takiego kogoś nie było. Gdyby w tej chwili doszło do negocjacji płacowych, możliwe, że zgodziłaby się na znaczną obniżkę pensji. Na szczęście dyrektor był zajęty w swoim gabinecie przesłuchaniem nowej chórzystki.

Przedstawienie dobiegło końca. Publiczność biła brawo, aktorzy kłaniali się. Potem wszyscy rozeszli się do domów. Suflerka zdjęła opaskę i poszła również. Tylko dyrektor pracował dalej. Przyćmione światło w jego gabinecie dla poczciwej, niedocenionej jak należy pracownicy było niczym wyrzut sumienia.

Rozwijająca się burzliwie w czasie obecnych przemian ustrojowych nauka alternatywna poczyniła ostatnio kilka ciekawych spostrzeżeń na gruncie językoznawstwa. Jak zwykle w takich przypadkach koryfeusze uznanych instytucji akademickich zbywają swoich niezrzeszonych kolegów milczeniem, bądź wypisują obraźliwe teksty w prasie naukowej i nie tylko. Nabazgrane ostatnio na murze dworca kolejowego hasło - niezalerzni to nieucy - jest tego najlepszym przykładem. Sprytnie zrobiony w napisie błąd ortograficzny, mający odwrócić uwagę od wykształconych sprawców, nikogo nie zwiedzie. Na marginesie warto zauważyć, że poważnych pracowników nauki stać chyba na bardziej otwarty i rzeczowy sposób prowadzenia polemiki niż niepoważne, dziecinne wręcz zachowania, oszpecanie i tak niezbyt pięknych miast i w następstwie tego chowanie głowy w piasek.

   Wracając jednak do tematu. Alternatywni wysunęli kilka hipotez wyjaśniających charakterystyczne dla niektórych rejonów naszego kraju zastępowanie spółgłosek dziąsłowych szumiących przez zębowe syczące, czyli tak zwane mazurzenie, inaczej sakanie lub cakanie ; jak podaję za Encyklopedią wiedzy o języku polskim pod redakcją Stanisława Urbańczyka (Wrocław 1978). Cecha ta, przypominająca pospolite seplenienie, nigdy nie została przez naukę akademicką wyjaśniona w sposób niebudzący wątpliwości. Alternatywni, którzy obecnie mogą wyjeżdżać zagranicę, poczynili spostrzeżenia dotyczące różnic w uzębieniu naszych rodaków i obcokrajowców. Zostawiając jednak anatomię porównawczą innym specjalistom (możliwe, że różnice te uwarunkowane są genetycznie) alternatywni uczeni powiązali swoje obserwacje z zagadkami rodzimej fonetyki i wysnuli następujące wnioski. Sposób mówienia typu : scypawka, desc, strasna zaba itp. jest właściwy Mazurom, seplunom, dzieciom będącym w okresie ząbkowania bądź zmiany uzębienia mlecznego na stałe oraz osobom bezzębnym w znacznym stopniu. Bezzębność na polskich wsiach, szczególnie na historycznie ciemnym i zacofanym Mazowszu, jest faktem powszechnie znanym. Można sobie bez trudu wyobrazić, że wymawianie sz, cz, ż jako s, c, z jest naturalną pochodną braku zębów - zwłasca psednich. Nietrudno też wywnioskować, że im we wcześniejszym stadium rozwoju znajdowały się dentystyka, ortodoncja czy protetyka, tym owo sakanie czy cakanie było powszechniejsze. Uzus językowy stawał się normą i oto cała tajemnica. Jasne wydaje się też, że w miarę postępu medycyny, a także higieny jamy ustnej i profilaktyki spółgłoski dziąsłowe odzyskiwały swoje pierwotne brzmienie, przede wszystkim w języku warstw oświeconych. Mazurzenie pozostało w gwarach czyli wśród ludzi prostych i w czasach feudalnych pozbawionych dostępu do źródeł wiedzy i postępu. 

   Nauka alternatywna wyjaśnia też fakt, że cakają nie tylko Mazurzy, ale również małopolanie, północni Ślązacy i kilka innych pomniejszych grup gwarowych, natomiast choćby wielkopolanie mówią językiem zbliżonym do literackiego. Powodami takiego stanu rzeczy są według alternatywnych Bolesław Krzywousty i jego genialny w zamyśle, a nieszczęsny w realizacji testament. Jak powszechnie wiadomo Bolesław Krzywousty był Mazurem, podobnie jak jego ojciec Władysław Herman. Jako Mazur z pewnością mazurzył, sakał i cakał, a że usta jak historia uczy miał krzywe, musiał to czynić w wyjątkowy sposób. Przykład władcy działał z pewnością na poddanych, którzy tym bardziej zastępowali dziąsłowe bezzębnymi, to jest zębowymi rzecz jasna. 

   W okresie rozbicia dzielnicowego mazurzenie było niewątpliwie językiem cechującym patriotów, dążących do poddania całego kraju władzy zwierzchniej seniora i marzących o zjednoczeniu. Ta mowa narodowa jak widać później utraciła swe głęboko przepojone miłością Ojczyzny znaczenie, możliwe, że niejednoznaczna historyczna ocena Bolesława Krzywoustego również zabarwiła ją nieco pejoratywnie. Wcześniejszych patriotów, być może od czasów założenia Uniwersytetu Jagiellońskiego, zaczęto posądzać o tendencje odśrodkowe czy wręcz separatystyczne, jakich to tendencji Mazowsze było najlepszym przykładem. Przysłowiowe ciemnota i warcholstwo szlachty mazowieckiej ostatecznie wyeliminowały cakanie z języka ludzi kulturalnych, a w konsekwencji z poprawnej polszczyzny, oczywiście nie odejmuję tu zasług ówczesnym cyrulikom, wyrwizębom, konowałom, kowalom i wszystkim przyczyniającym się do poprawy stanu uzębienia naszych przodków.

   W aneksie do opracowania pt. "Spółgłoski bezzębne w dawnej i współczesnej polszczyźnie" niezależni piszą, iż powodem utraty przednich zębów u dawnych Polaków był nie tylko brak higieny i stomatologów, lecz również porywczość i znana skłonność do bijatyk. Przyczyniły się do tego także liczne wojny, konfederacje, zajazdy i turnieje rycerskie, jak również wolne elekcje i sejmiki wraz ze swoimi kolorytem, burdami i bigosowaniem. Wśród ludu prostego czynnikami ujemnie wpływającymi na ilość zębów były karczmy, zabawy ludowe i swary sąsiedzkie. Krewkością i porywczością tłumaczą alternatywni występowanie mazurzenia również u górali, czyli w rejonach od Mazur odległych i pozostających niejako na uboczu głównych dziejów naszego kraju.

   Dziw bierze, że proste w swej genialności wyjaśnienia nauki alternatywnej nie trafiają do przekonania akademikom, wynoszącym się w swej pysze ponad etymologię ludową i szukającym zawiłości w nieskomplikowanych problemach. Bo wyobraźmy sobie choćby następujący obrazek. Oto bezzębna babka kołysze wnuka śpiewając ocka zmruz, lub zaprasza do zabawy w koci łapci słowami - zaklasc w rącki. Ta pierwsza nauczycielka języka ojczystego wywiera przecież niezatarty wpływ na młode pokolenie. Dodatkowo autorytet jakim w naszym kraju cieszyli się ludzie starsi nie może przecież pozostać zlekceważony. 

   Taka mnogość dowodów i uzasadnień zasługuje na coś więcej niż tylko na infantylny napis na murze.